Het boekenvak is een fijn
vak. Al meer dan dertig jaar werk ik binnen deze sector in verschillende
functies. De laatste jaren bij Boek.be, als hoofd van het Kenniscentrum en sinds
anderhalf jaar ook als adjunct-directeur. Wat me de laatste tijd opvalt, is dat sommigen het blijkbaar fijn vinden om zichzelf in de voet
te schieten. Men wil zo graag zijn ei kwijt en gooit dan maar wat zaken in de
pers, zonder te vergeten dat de lezers en kopers van boeken meelezen en zich
afvragen: hebben die niets anders te doen dan ruzie te maken? Zo haalt vandaag
Boek.be de voorpagina van de boekenbijlage van De Morgen. Geen mooie literaire
parel in de kijker dit keer (op drie pagina's had men zeker 6 boeken kunnen promoten), maar de belangenvereniging van de boekensector
zelf. De economische crisis en de groeiende nervositeit die hiermee gepaard
gaat, is hier zeker niet vreemd aan.
"Boek.be doet niets
voor de boekhandelaar", fulmineert een gewaardeerde winkelier. "De
strijd om de vaste boekenprijs hebben ze jaren geleden verloren." De
persoon in kwestie is blijkbaar vergeten dat dit punt in het Vlaamse regeerakkoord is opgenomen. Ook de journalist in kwestie is hiervan blijkbaar niet op de hoogte. Nog nooit stonden we zo dicht bij een gereglementeerde boekenprijs. Nog nooit stond dit punt in een regeerakkoord. Nog nooit heeft
een minister gevraagd aan Boek.be en het BoekenOverleg om een door de sector
gedragen voorstel over te maken. Dat hier verschillende en ja soms tegenstelde
belangen spelen, is onmiskenbaar een feit. De beslissingen laten nemen door een
aantal sleutelspelers zou tot een snellere besluitvorming kunnen leiden. Maar
ik denk niet dat dit door de meerderheid van de leden op prijs zou gesteld
worden. Zorgvuldige consultatie en overleg is dus het lot van elke ledenvereniging
en belangenvereniging. Ja, dat overleg kan efficiënter, de structuren eenvoudiger. Maar daar wordt aan gewerkt, zoals ook directeur André Vandorpe aangeeft in het artikel.
"Het
gevecht over de bibliotheekkortingen heeft Boek.be zelfs nooit gevoerd,"
vervolgt onze boekhandelaar in kwestie. Ook op dit punt is de boekhandelaar duidelijk slecht
geïnformeerd. Al jaar en dag is dit een belangrijk strijdpunt van Boek.be. De overheid ondersteunt jaar na jaar de bibliotheeksector in Vlaanderen massaal met publieke middelen. Niemand ontkent het nut daarvan. Maar dat de lokale overheden deze overheidsmiddelen misbruiken om de boekhandels mee te trekken in steeds grotere
kortingslagen is onbegrijpelijk. Dat daarbij de lokale boekhandel vaak gedwongen wordt om
kortingen te geven tussen de 25 en 30%, heeft zware gevolgen op de leefbaarheid
van de lokale boekhandel. Boek.be en VVB hebben dit al jarenlang op de
politieke agenda geplaatst. De vorige minister van Cultuur, Joke Schauvlieghe,
had hier wel oren naar, maar durfde niet in te gaan tegen de sterke
bibliotheeklobby en de lokale overheden die de bibliotheken besturen. Ze heeft
dan maar een studie besteld om één en ander te onderzoeken. De studie is zoals
verwacht in de schuif beland. Boek.be en VVB hebben geprobeerd om via overleg
met VVSG, de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten, om een gezamenlijke
nota op te stellen om bij openbare aanbestedingen niet alleen de kortingen te
laten spelen, maar ook kwalitatieve criteria mee in rekening te brengen. Tot
vandaag zijn we daar nog niet in geslaagd.
Maar belangrijk om hierbij te noteren is dat Boek.be dit punt nu naar voren heeft geschoven in het voorstel van gereglementeerde boekenprijs. Daarin staat uitdrukkelijk vermeld dat de kortingen voor bibliotheken
maximaal 15% zouden mogen bedragen. Want hoe men het ook draait of keert, het
probleem kan alleen maar opgelost worden met een wettelijke regeling. In de
huidige constellatie, met de financiële problemen van de gemeenten voor ogen, wordt het
zeer lastig om lokale schepenen te overtuigen om niet voor een maximale korting
te gaan.
Naast deze
belangrijke punten is het niet onbelangrijk om te wijzen op een aantal andere
initiatieven die Boek.be en VVB hebben genomen de laatste maanden.
Met de
campagne "boekhandel in actie" worden meer dan 20 onafhankelijke boekhandelaren
begeleid om hun cijfers en boekhouding grondig te analyseren en te vergelijken
met andere boekhandels. Op basis van dit onderzoek krijgt de boekhandel een
beter inzicht in zijn winkelactiviteit en kan men gemakkelijker maatregelen
nemen om de rentabiliteit van de boekhandel bij te sturen.
Recent heeft
Boek.be ook een investeringsplatform opgericht waar boekhandels en uitgevers
een beroep kunnen doen wanneer men investeringen plant. Het platform gaat de
leden die dat wensen begeleiden doorheen hun investeringsdossier, kan advies
geven rond mogelijke subsidies of vormen van financiering en dergelijke. Hiervoor
werken we samen met Agentschap Ondernemen, Cultuurinvest en Fintro.
Waarom haalt
dit alles vandaag de pers? Wat bezielt De Morgen met dit artikel? Waarom willen de zogenaamde informanten anoniem blijven?
Op dit ogenblik is Boek.be de belangrijke spreekbuis richting
Vlaamse overheid om de drie punten die in het regeerakkoord zijn opgenomen,
gestalte te geven: de gereglementeerde boekenprijs, de steun aan de
onafhankelijke boekhandel en een ruime promotiecampagne voor het lezen en kopen
van boeken. Als men denkt het boekenvak een dienst te bewijzen met het
onderuit halen van het imago van Boek.be, dan slaat men de bal compleet mis. Ik
denk dat elke boekenliefhebber er meer baat bij heeft om met z’n allen de
schouders te zetten onder de realisatie van deze voor de boekensector zeer
belangrijke punten. Dat vandaag in Vlaanderen de boekenverkoop terug een lichte
heropleving kent, in tegenstelling tot Nederland, heeft zeker te maken met de
inspanningen die vandaag gebeuren door het geheel van de sector, zowel
uitgevers, boekhandels als Boek.be om het boek te presenteren als de
aangenaamste en belangrijkste drager van cultuur en informatie. Het is te
gemakkelijk op om basis van één stem en zogezegde anonieme insiders het
boekenvak in diskrediet te brengen.
