Boekenbeurs onder vuur?

De 77^ste Boekenbeurs heeft de voorbije dagen voor behoorlijk wat commotie gezorgd. Aanleiding was een opiniestuk van een standhouder in De Standaard waarbij deze zowat alles en iedereen onder vuur nam en de Boekenbeurs klasseerde als “het Bokrijk voor de boekenwurm.”

Rudy Vanschoonbeek, de voorzitter van de Vlaamse Uitgevers Vereniging, nam in dezelfde krant reeds de verdediging op van de Boekenbeurs en belichtte terecht de diversiteit van het aanbod op de Beurs. Ik wil hier ingaan op een aantal andere aspecten.

Het lijkt me cruciaal om in deze discussie te vertrekken vanuit de bezoeker en de lezer. Want het is voor hen dat we de Boekenbeurs organiseren. Daarom organiseert Boek.be om de twee jaar een enquête onder de bezoekers. In 2012 werd deze enquête volgens de regels van de kunst uitgevoerd door de studenten marketing van de Karel de Grote Hogeschool. Uit deze enquête blijkt dat de bezoeker uitermate tevreden is van de Boekenbeurs. Niet minder dan 85% van de bezoekers is tevreden tot zeer tevreden en komt volgend jaar terug. Dat merken we ook aan de steeds weerkerende hoge bezoekerscijfers. Meer dan 150.000 boekenliefhebbers samen brengen op 12 dagen tijd op het grootste boekenevenement van de Lage Landen… Dat moet je verdienen. Menige Nederlander staat er met jaloezie en verbazing naar te kijken. 

8 op de 10 bezoekers die met de wagen komt, vindt binnen de 10 minuten parking. 92% van de bezoekers vindt de bereikbaarheid goed tot zeer goed. Er heerst ook een grote tevredenheid bij de bezoekers over diverse belevingsfactoren op de Beurs. Zo is men erg positief over de manier waarop de kinderen op de Beurs worden opgevangen met allerlei vormen van animatie. Steeds meer mensen komen in gezins- of familieverband en maken van hun bezoek aan de Beurs een daguitstap. Wie zoals de schrijvers van het opiniestuk durft te beweren dat de laatste jaren niets is veranderd aan de Beurs, heeft duidelijk in een (boeken)zak geleefd. Door de prijs van de mooiste stand heeft Boek.be tal van standhouders gestimuleerd om van hun stand een aantrekkelijke plek te maken. Hoewel er her en der nog verbetering mogelijk is, wordt de Beurs jaar na jaar mooier en aantrekkelijker. Boek.be stimuleert de uitgevers en boekhandels ook om meer animatie op de Beursvloer te brengen. Vorig jaar was de stand van de Jonge Helden hier een voorbeeld van. Dit jaar heeft de boekhandelsgroep Confituur dit met succes verder gezet. Ook het ePaviljoen met tal van innovatieve toepassingen, om nog van de digitale klas te zwijgen, groeit jaar na jaar en trekt steeds meer bezoekers aan.

Ja, er kwamen ook kritische bedenkingen uit de enquête van de bezoekers. Zo geeft 17% aan dat het te warm is en is 8% niet tevreden over de catering. Dit zijn twee punten waar Boek.be aan werkt, in de mate van het mogelijke. De voorbije drie jaar hebben we zwaar ingezet op het ecologische vlak. Zo gebruikt meer dan 3/4^de van de standhouders vandaag “groen licht” waardoor de warmte van de spots sterk is gereduceerd. Met de cateraar proberen we samen te zoeken naar een aantrekkelijk en betaalbaar aanbod. Maar eten verzorgen voor duizenden bezoekers is geen sinecure. In vergelijking met vele andere beurzen doet de catering van de Boekenbeurs het verre van slecht.

Dan rest nog de inkomprijs. Tot 2011 bedroeg de prijs 8 €. Uitgerekend in het topjaar 2012  (175.000 bezoekers) is een diversificatie van de tarieven ingevoerd. De prijs bleef dezelfde voor wie zijn ticket online bestelde. Enkel aan de kassa kostte een ticket dan 9€. Tijdens de luwe dagen werd een tariefverlaging doorgevoerd naar 7€. Online bedraagt de prijs maar 6€. Dit levert twee belangrijke voordelen op voor de bezoeker: de wachtrijen aan de kassa zijn aanzienlijk korter en op de drukkere dagen ontstaat er meer ruimte op de Beursvloer en wordt het aangenamer kuieren langs de stands. Gevolg: de bezoekers kopen  meer boeken. Vandaag kiest ruim 30% van de bezoekers voor een online ticket. Daarnaast zijn er nog tal van reductietarieven. Een kleine berekening leert ons dat nu ruim 60% van de bezoekers geniet van een verlaagd tarief en 7€ of minder betaalt om de Beurs te bezoeken. Of met andere woorden: de gemiddelde prijs van de Boekenbeurs ligt in 2013 lager dan in 2011. Even ter vergelijking: op het Autosalon, de grootste publieksbeurs in ons land, betaal je niet minder dan 13€.

Uiteraard is de Boekenbeurs voor verbetering vatbaar. Zowel de standhouders als Boek.be zijn zich hiervan bewust. Hierover ondervraagd op de radioprogramma Hautekiet antwoordde Harold Polis, de uitgever van de Bezige Bij, terecht: “Niet zeuren! Werken en lezen!”. Er is geen mooier product dan het boek. Er is geen mooier vak dan het Boekenvak. Laten we alle krachten bundelen om er voor te zorgen dat de lezer kwaliteit krijgt aangeboden in de meest diverse vormen en genres. Daar is de lezer in het algemeen en de bezoeker van de Boekenbeurs veel meer mee gebaat dan met een klaagzang. Boek.be heeft dit jaar fors ingezet op de toekomst. Onder andere door een uitbreiding van het ePaviljoen en via een uitgebreid scholenprogramma waarbij we meer dan 4.800 scholieren hebben opgevangen in een belevingstocht. Samenwerking was hier het devies: samen met de auteurs, Stichting Lezen, VFL en Canon hebben we dit programma met succes en tot grote tevredenheid van leerlingen en leerkrachten uitgewerkt. Dit zijn de lezers van de toekomst en zij verdienen dit. Zij zullen de komende jaren de prachtige boeken van onze Vlaamse uitgevers kopen en lezen. Zij verdienen mooie boeken, prachtige boekhandels en een spetterende Boekenbeurs. Door samen te werken kan het boekenvak deze uitdaging zeker aan.